Bij carbon farming zorgt de boer door koolstofvastlegging in de bodem voor een directe vermindering van CO2 in de atmosfeer. Op basis van wetenschappelijk onderzoek is een set aan landbouwmaatregelen opgesteld waarmee een boer CO2 uit de lucht langdurig vastlegt in de bodem. Hierbij kunt u denken aan groenbemesters en het aanbrengen van vaste stalmest. Planten en gewassen zetten CO2 uit de lucht om in biomassa. Zo kan het organische stof gehalte in de bodem verhoogd worden en daarmee koolstof worden vastgelegd. Diverse maatregelen, zoals niet- kerende grondbewerking of blijvend grasland, zorgen ervoor dat de koolstof ook daadwerkelijk wordt vastgehouden in de bodem.

Certificaten, gegenereerd door het vastleggen van CO2 in de bodem of het reduceren van emissies uit veenweiden zijn in beperkte mate al beschikbaar en gaan nu al grif van de hand. Vanuit de zakelijke markt groeit de interesse om via dergelijke lokale carboninitiatieven de eigen uitstoot te compenseren.

Voor CO2-certificaten die bijvoorbeeld worden gegenereerd door het verhogen van het waterpeil onder veenweiden of het permanent vastleggen van koolstof wordt tussen de 70 en 140 euro per ton CO2 per jaar gevraagd. Hierdoor kunnen boeren de kosten dekken voor de maatregelen die ze nemen. Hoe efficiënter ze koolstof vastleggen, hoe meer winst er over blijft. Op deze manier kunnen CO2-certificaten een mogelijk nieuw verdienmodel zijn voor de grondgebonden landbouw.

Ook akkerranden met diep wortelende plantensoorten binden koolstof uit de atmosfeer in plant en bodem. Naast CO2-binding zijn er nog extra voordelen: de biodiversiteit neemt toe, het wordt goed ontvangen door de omgeving en de landbouw is weerbaarder tegen klimaatextremen.

Carbon farming biedt ook een mooie gelegenheid voor boeren om zich te verdiepen in duurzaam bodembeheer en hun kennis daarvan te delen met collega’s.

De bodem speelt een belangrijke rol bij het zoeken naar oplossingen tegen klimaatverandering. Door het vastleggen van koolstof in de bodem vormen boeren een deel van de oplossing van het klimaatprobleem. Tegelijkertijd is een bodem met veel organische stof weerbaarder tegen extreme weersomstandigheden, zoals droogte of hevige regenval. In het buitenland zijn al enkele werkende carboncreditsystemen actief. In Nederland is dit net opgestart.

Carbon farming, ofwel koolstofboeren, is een van de speerpunten in de Green Deal van de Europese Unie, die er, naast de klimaatwinst, een nieuw verdienmodel voor agrarisch ondernemers in ziet. Het beleid is gericht op het faciliteren van boeren en tuinders die aan de slag willen met koolstofvastlegging.

We hebben de vier meest gestelde vragen over het vastleggen van koolstof op een rij gezet:

1. Wat zijn de mogelijkheden van koolstofopslag in de Nederlandse bodem?
   De rijke Nederlandse bodem biedt genoeg potentie voor het verhogen van het gehalte organische stof en daarmee koolstofvastlegging. Volgens onderzoekers is het moeilijker om daarmee te starten, dan vanuit een arme bodemtoestand. Het bepalen van de opslagcapaciteit van een perceel is sterk afhankelijk van zaken als bodemtype, veldvariëteit en omgeving. Het vraagt daarom om lokaal maatwerk. Het concept carbon farming staat nog in de kinderschoenen. Dat maakt ook dat aanloopkosten relatief hoog zijn.
2. Biedt koolstofvastlegging een interessant verdienmodel voor de agrarische sector?
   Het belangrijkste verdienmodel is op dit moment gebaseerd op de meerwaarde die een betere bodemkwaliteit biedt op de lange termijn. Daarnaast staat er een vergoeding per ton vastgelegde CO2 tegenover. De prijs hiervan varieert enorm en wordt onder meer bepaald door de betrouwbaarheid, locatie en kwaliteit van de carbon credit. Gezien de huidige CO2-prijs en efficiëntie in de landbouw in Nederland maakt deze vergoeding slechts een beperkt deel uit van de opbrengst per hectare maar kan voor boeren wel een interessante bijverdienste worden. Bovendien zijn bedrijven geïnteresseerd om lokale Nederlandse CO2-rechten af te nemen om – een deel van – de eigen CO2-uitstoot te compenseren.
3. Zijn andere vergoedingen mogelijk?
   Een optie is een meerprijs voor producten van koolstofboeren. Daarnaast kan ook een klimaatvriendelijk boer op zichzelf worden beloond. Er wordt bepleit dit via de eco-regelingen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid mogelijk te maken. Een boer krijgt dan een vergoeding voor de toepassing van rustgewassen, groene bemesters en niet-kerende grondbewerking.
4. Hoe permanent is koolstofopslag?
   Dit is afhankelijk van het grondgebruik van koolstofvastlegging. Het is ook één van de grootste uitdagingen bij de ontwikkeling van carbon farming. De exacte opslag van CO2 is nu nog moeilijk te meten. Wel vindt hier een snelle technologische ontwikkeling plaats. Daarbij zullen er garanties moeten komen over de permanentie van de koolstofopslag in de bodem.

Carbon farming staat nog in de kinderschoenen, maar kan in potentie een belangrijk element worden in het behalen van de klimaatdoelstellingen. Windunie en Groenbalans zijn in gesprek met LTO Bedrijven om geïnteresseerde organisaties en boeren bij elkaar te brengen.

Heeft u interesse om in de toekomst mee te doen als er zich kansen voordoen? Neem dan contact op met Mariska Weijer per mail of per telefoon: 030 753 31 00.